معماری، شهرسازی، طراحی و سایت تخصصی دکوراسیون داخلی

معماری، شهرسازی، طراحی و سایت تخصصی دکوراسیون داخلی (http://memari.harferooz.com/index.php)
-   استانداردها , ضوابط و تعاریف طراحی (http://memari.harferooz.com/forumdisplay.php?f=34)
-   -   فضا و مكان لازم براى هر فرد (http://memari.harferooz.com/showthread.php?t=319)

melina 18-05-2010 06:01 PM

فضا و مكان لازم براى هر فرد
 
فضا و مكان لازم براى هر فرد
اين امر مطلقاً منطقى به نظر مى رسد كه مى توان ميزان جايى را كه يك فرد براى نشستن نياز دارد و همچنين فاصله ضرورى مابين دو نفر را به دقت و آن هم به گونه اى كاملاً عينى اندازه گيرى كرد. ضرورت دقت در اين نوع اندازه گيرى ها حتى در بناهايى نظير استاديوم فوتبال بيشتر احساس مى شود. در چنين فضاهايى ارزش يك محاسبه دقيق اهميت زيادى مى يابد، تا براى تماشاچيان مورد نظر به اندازه كافى جا ايجاد شود. با اين همه در زندگى روزمره، گاه لحظات يا حتى روزهايى وجود دارد كه انسان نه تنها مايل نيست وقت و زمانش را به چيز ديگرى غير از خودش اختصاص دهد، بلكه جا و فضاى لازم براى خود را، همان گونه كه مثال زير نشان مى دهد، تنها براساس برداشت هاى ذهنى احساسى اش تعيين كند.
در يك روز خوب و هواى بهارى، معلم نقاشى دانش آموزان يك كلاس دبستانى، جهت ارتقاى ذوق نقاشى در كودكان، از آنها خواست كه تمام اعضاى خانواده خود را روى يك صفحه نقاشى كنند. كودكى با رفتارى كند و خجالتى نقاشى نسبتاً خوبى ارائه داد. معلم كه در لباس ناظرى بى طرف نقاشى هاى كودكان را ورانداز مى كرد، اين نقاشى مورد قبولش واقع شد. با آنكه صفحه نقاشى كوچك بود، ولى مى شد از لابه لاى خطوط و رنگ ها به خوشحالى فردى كه نقاشى را كشيده بود، پى برد. كودك بيشتر از رنگ هاى گرم استفاده كرده بود و نقاشى احساسى از جنب وجوش و روشنى در ذهن ايجاد مى كرد و حكايت از فعاليت و شادى زندگى فردى داشت كه نقاشى را كشيده است. كودك با فروتنى و دست و دل بازى جاى زيادى را به افراد خانواده اختصاص داده بود. هر كدام با لباس ها و اداهاى ويژه خودشان و حتى اسم هر كدام را كنار تصويرش نوشته بود. معلم وقتى به دقت نگاه كرد، اسم يا تصوير كودك به چشمش نخورد. از كودك پرسيد: «پس خودت كجا هستى؟» «جاى تو كجاست؟» كودك جواب داد: «شلوغ بود و جاى زيادى براى من نبود.» آنگاه خط كج و معوجى را در كنار صفحه با دست نشان داد. خطى كم رنگ، فاقد جزئيات بيشتر و با فاصله از ديگران و پايين تر از آنها. انگار تازه به اين صرافت افتاده بود، كه خودش هم بايد جايى مى داشت. معلم پرسيد: «چرا اسم خودت را زير آن ننوشتى؟» و كودك در جواب گفت: «گفتم كه شلوغ بود و كسى به من اعتنا نمى كرد.»
•••
يك گزارش تحقيقى از كروزه (۱۹۸۶) در تاييد مثال فوق حاكى از آن است، كه مسائل مربوط به فضا و جا نظير تنگى جا و ازدحام هميشه با معادل هاى فيزيكى نزد همه افراد برابر نيست، بلكه عوامل روانشناختى خواه انگيزشى و خواه موقعيتى در نوع احساس و هيجان حاصل دخيلند. به واقع نه تنها برخى روان نژندها مثلاً افرادى كه احساس هاى حاصل از تعارض هاى ناگشوده خود را در قالب احساس آميخته با ترس و هيجان شديد در رابطه با مكان و فضاى باز يا بسته مطرح مى كنند، بلكه بسيارى از افراد عادى در زندگى روزمره، بسته به آنكه در چه مكانى حضور دارند، مثلاً در يك پارك، در يك تظاهرات اعتراض آميز، جلوى گيشه فروش بليت سينما يا در نوبت براى مراجعه به عابر بانك، هر بار انتظار خاصى از حداقل فاصله ضرورى با اشخاص ديگر در ذهن خود دارند. افراد حتى نسبت به شلوغى احساسى دوگانه بروز مى دهند. در حالى كه در يك جشن عمومى، وجود افراد زياد، شلوغى و كثرت مردم مطلوب به نظر مى رسد، ازدحامى ديگر از نوع ترافيك و راه بندان خيابانى استرس زا ارزيابى مى شود.
با آنكه دورى جستن و فاصله گيرى از ديگران، غالباً به معناى گوشه گيرى و انزوا قلمداد مى شود، به نظر مى رسد كه افراد در نشان دادن صميمت يا تشخص و رتبه اجتماعى نيز از ميزان فاصله به منزله فاكتورى فراكلامى بهره مى گيرند. در حالى كه در محافل رسمى، افراد برگزيده و شاخص به حفظ فاصله خود با اشخاص ديگر توجه مى كنند. افراد و گروه هاى اجتماعى به هنگام وقوع رويدادهاى خاص و به منظور نشان دادن همبستگى خود، بيشتر تنگ هم قرار مى گيرند و با از ميان برداشتن فاصله به تماس فيزيكى نزديك مى شوند. حتى افراد شاخص و برگزيده اجتماعى، به منظور جلب نظر مساعد طرفداران يا نشان دادن حس نظر خود به افراد و گروه هاى ديگر و تحت تاثير قرار دادن آنها، هنگام سخنرانى يا به يك مناسبت خاص ديگر، به سوى آنها قدم برمى دارند، داخل اجتماع آنها مى شوند و فاصله رابطه فيزيكى را از ميان برمى دارند.
•••
در جامعه ما متناسب با فراگير شدن موج اصلاحات در بدنه جامعه و همگام با تحولات ذهنى و افزايش رفاه اجتماعى، برداشت آحاد جامعه از ميزان توقعى كه براى جا و فضاى شخصى خويش دارند، در آستانه دگرگونى است. ولى ظاهراً توسعه اين پديده در ابعاد شناختى، اجتماعى و اقتصادى اش هنوز زمان مى برد. در حالى كه وجود دو نفر سرنشين در صندلى جلوى خودروهاى مسافربر، دست كم به بهانه استفاده از كمربند ايمنى، مى رود كه به گذشته تعلق گيرد. ازدحام در خوابگاه هاى دانشجويى، همچون معضلى ديرپا، دستخوش تغيير چندانى نشده و رشد شخصيت فردى و اجتماعى دانشجويان را كماكان با مانع روبه رو مى سازد. مطابق با گزارشى اجتماعى در يكى از روزنامه ها كه اخيراً انتشار يافته، قرار است، پوشش خوابگاهى كشور طى چهار سال آينده به حد متعادل برسد و اتاق هاى پرجمعيت براى هميشه از خوابگاه هاى دانشجويى كشور حذف شود. در حال حاضر آئين نامه اى كه نشان دهنده حداقل و حداكثر ظرفيت مجاز در اتاق هاى خوابگاه هاى دانشجويى كشور باشد، وجود ندارد. در اين گزارش همچنين آمده است: «سرانه فضاى خوابگاهى در كشور ما ۱۴ مترمربع براى هر نفر مشخص شده است. اما سرانه فضاى خوابگاهى در حال حاضر مشخص نمى كند كه چه نسبتى از اين فضا بايستى به اتاق دانشجو اختصاص يابد و چه نسبتى از آن را بايستى ديگر فضاها مثل حمام، آشپزخانه، اتاق مطالعه، سالن اجتماعات و... پر كند. در واقع اين سرانه كه در بسيارى از مواقع به علت تراكم دانشجويى كشور رعايت نمى شود، كلى است... و براساس يك فرم معمولاً توصيه مى شود كه در هر اتاق ۱۲ مترى حداكثر ۴ دانشجو اسكان يابند... اما معمولاً دانشگاه تصميم مى گيرد، به جاى جواب كردن دانشجويان، تعداد بيشترى را - حتى بيش از ظرفيت _ پذيرش كند.» اين گزارش از قول يكى از مسئولين رفاه دانشجويى با ذكر آمار و ارقام مى افزايد: «در حالى كه از يك سو اعلام شد، وزارت علوم قادر است تنها به ۲۶ درصد نيازها پاسخ دهد و ۷۴ درصد متقاضيان پشت درهاى بسته مى مانند... با اين همه اتاق هايى با تعداد ۱۰ يا ۱۲ دانشجو در خوابگاه ها بسيار كم داريم.»
•••
محدوديت جا و فضا، محدوديت ميدان عمل شخصى را به همراه دارد. همان طور كه عدم امكان برخوردارى از تعامل مكفى با ديگران و يا بى اعتنايى به فرد، به لحاظ روانشناختى آسيب رسان است، قرار داشتن بيش از اندازه در معرض توجه عموم و عدم برخوردارى از حريم شخصى نيز به عنوان عامل مزاحم و مشكل آفرين ارزيابى مى شود. مجاورت بيش از حد، مانع ايجاد صميميت بين دانشجويان است و موجب آزردگى مى شود و وقتى فضايى براى با خود بودن و براى تنها بودن وجود نداشته باشد، كدورت و ملال خاطر ايجاد مى شود. دانشجو بايد مجال نفس كشيدن داشته باشد.


اکنون ساعت 12:06 AM برپایه ساعت جهانی (GMT - گرینویچ) +3 می باشد.

Powered by vBulletin Version 3.8.12 by vBS
Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd.

Free Persian Language By Harfe rooz Ver 3.0